Hoe werkt rouwen?
Hoe werkt rouwen om het verlies van iemand via de dood maar ook het verlies via rouwen om een scheiding?
De fases van rouw komen voorbij tijdens zowel een (lang) ziektebed als erna, zodra iemand is overleden. En deze fases van rouw gelden voor zowel voor de stervende als de naasten.
Er zijn in onze samenleving steeds minder mogelijkheden om ons verlies te delen. Verdriet en verlies krijgt meestal niet de serieusheid wat het verdient in onze westerse samenleving. Men moet er maar overheen stappen. Bon, na 6 maanden in isolatie, eenzaamheid, woede, verdriet en schuldgevoelens te hebben verkeerd is het toch wel eens klaar en moeten we verder gaan met de dagelijkse gang van het leven.
Maar uiteindelijk leren we dat verder gaan – zonder het rouwproces uit te zitten – het ontzettend veel energie kost om het verhaal niet te vertellen en binnen te houden. Niet praten vreet vanbinnen. Met zowel emotionele als fysieke gevolgen van dien. Als we tegen een goede vriend zeggen dat het prima gaat, kunnen we ons achteraf miserabel voelen. Ons verhaal vertellen is een oerbehoefte en het niet vertellen heeft iets onnatuurlijks. Hoe we met verdriet omgaan is voor iedereen heel persoonlijk.
Al in de jaren ’70 beschreef Elisabeth Kübler‐Ross rouw als een proces in 5 fasen: ontkenning, woede, onderhandeling, depressie en aanvaarding.
Kübler – Ross was een Zwitsers-Amerikaanse psychiater en een pionier op het gebied van stervensbegeleiding en palliatieve zorg. Ze werd beroemd door haar baanbrekende werk en onderzoek naar de psychologische processen die mensen doormaken als ze geconfronteerd worden met hun dood. Ze wordt herinnerd als een pionier die de weg vrijmaakte voor meer humane en empathische zorg voor mensen in hun laatste levensfase.
De fases van rouw heeft ieder mens op zijn tijd door te gaan. Ooit, als het leven in dit lijf voor ons stopt en / of als naasten en nabestaanden die het sterven meemaakt van een geliefde. De 5 fases; ontkenning – woede – onderhandelen – depressie en vergeving komen afgewisseld aan ons voorbij. Van achter naar voren en alles hiertussen. Het is belangrijk te realiseren dat er geen volgorde zit in de fases van rouw. Er zit een grote misvatting dat Kübler- Ross deze fases als lineair zag. Dat zijn ze niet, wat ze herhaaldelijk bleef delen.
Het boek Over Rouw is een ontzettend mooi en inzichtelijk boek om te lezen. Al is het om de ander in je omgeving, die hier nu mee te maken heeft, beter te begrijpen of om jezelf beter te begrijpen in verhouding tot je gevoelens. Los van of je wel of niet in een proces van rauw zit, ontzettend leerzaam.
De 5 fases van rouw in het kort
Ontkenning
Het is niet gebeurd, het is een droom, hij / zij komt zo terug van werk of van boodschappen doen etc. Het is een natuurlijke bescherming die je inlast eer dat je aan de realisatie toe bent. Je gaat in deze fase bijvoorbeeld; vermijden, doet alsof er niets aan de hand is, je wilt er niet over praten of bent de intensiteit aan het minimaliseren.
Woede
Onzekerheid en diepe pijn uit zich in woede zodra de realiteit tot men doordringt. Het is een diepe frustratie wat zich uit in woede. De boosheid kan zich richten naar anderen. De artsen, de verpleging, de moeder of vader van etc. Je voelt een diepe onrechtvaardigheid en wilt de schuld elders leggen.
Woede wordt door de kleinste irritaties uitgelokt en kan hevige reacties bij je teweegbrengen. Het kan ook daarbinnen slaan met bitterheid en wrok. De woede kan ook op jezelf slaan, er vormt een verharding en je geeft jezelf de schuld.
Woede is een gezonde natuurlijke fase wat nodig is. Je kanaliseert hiermee intense emoties en het geef je een uitlaatklep. Dit helpt om verder te gaan in het verwerkingsproces.
Onderhandeling
De onderhandelingsfase is een poging om de pijn van het verlies te verzachten door te zoeken naar manieren om de uitkomst te veranderen. Dit geeft tijdelijk een gevoel van hoop en controle. Men heeft hoop op herstel en op dat het anders wordt. Dit zij pogingen van de rouwende om het verlies ongedaan te maken of te vermijden door middel van onderhandelingen of afspraken. Denk hierbij aan;
- Fantaseren; “wat als en stel dat” scenario’s, waarbij ze zich voorstellen hoe dingen anders hadden kunnen zijn als bepaalde omstandigheden anders waren geweest.
- Beloftes; beloftes maken aan God of spirit, in ruil voor een positieve uitkomst (genezing van een geliefde of het omkeren van het verlies)
- Intern onderhandelen; ‘ Als ik dit nooit meer doe, dan….’. ‘ ik zal nooit meer … doen of mij …. gedragen of ….uiten’
Depressie
Zodra de realisatie komt dat verlies onvermijdelijk en definitief is, kan de fase van depressie beginnen. Dit gaat gepaard met isolatie, diepe droefheid, leegte, hulpeloosheid. Men kan behoefte hebben aan het steeds weer uiten van het verdriet. Het verhaal wil oneindig vaak verteld worden. Depressie ondergaan geeft ook een kans aan zelfreflectie wat positief is. De persoon kan in de diepe stilte nadenken over het vormgeven van zijn leven en hoe het is veranderd, hoe hij / zij is veranderd.
! Klinische depressie is anders. De depressiefase vanuit rouw is een reactie is op een specifiek verlies.
Aanvaarding
De waarheid is soms moeilijk te aanvaarden maar uiteindelijk kan het verlies een natuurlijke vorm aannemen. Het is een fase van berusting en vrede, waarbij de rouwende persoon niet meer strijdt tegen de werkelijkheid van het verlies. De persoon maakt opnieuw verbinding met het leven en zichzelf. Er is emotionele stabiliteit, herstructurering van het leven en de herinneringen aan de persoon die er niet meer is zijn fijn en zacht geworden zonder kwellende pijn. Er is een gezonde blik op de toekomst en nieuwe relaties worden gemaakt. Het verlies in geïntegreerd en verwerkt.
Andere verliezen drijven naar de oppervlakte
Je treurt niet vanzelfsprekend om louter één verlies, het verdriet haalt ook andere verliezen naar boven wat je wellicht nog niet hebt verwerkt. Het kan zowaar een verlies van 20 jaar geleden aanraken. Het vraagt kennelijk je aandacht. Kortom; rouw, het is gezond en noodzakelijk. Ook als het tegenstrijdig is en voor je gevoel te bizar voor woorden. Ook als het je vader is die je nooit hebt gekend of die je heeft achtergelaten of mishandeld, of als je moeder je in de steek heeft gelaten. Plots zijn ze gestorven en heerst er diepe hartenpijn in jou. Rouwen is voelen, vooral de meest uitdagende gevoelens.
Soms is een gesloten boek verre van gesloten. Het wordt vaak geopend zonder enige vooraankondiging en komt wanneer er ruimte voor is. Vaak als je de bodem van jezelf hebt geraakt. Voorbij de rouw licht een cadeau; vergeving met nieuwe deuren die opengaan.
Rouw verwerking met Psychedelische sessies
De bekende 5 fases van rouw komen ook met regelmaat langs in de Plant processen met psilohuausca, ayahuasca en psilocybine sessies. Niet vanzelfsprekend alle 5, maar zeker een aantal. Je bent aan het verwerken – je maakt af wat onverwerkt is – en je beseft dat alle emoties evenveel bestaansrecht hebben, geen enkele uitgesloten.
Tijdens psychedelische Plant Spirit Processen (ook wel genoemd de plant teachers) ontstaat een veilige veld voor verwerking van verlies. Je staat toe jouw pijnlichaam (wat Eckhart Tolle mooi verwoord) te openen en dit gaat gepaard met diverse emoties verduren , iets wat je een lange tijd niet hebt gedaan of wat in dat moment niet mogelijk was. Je was onbewust, te jong of in shock, gepaard met een instinctieve beschermingsreactie; fight, flight of freeze.
We leven in een maatschappij waar eeuwenlang is onderdrukt en waar het niet toegestaan werd (en helaas wordt) om alle emoties ruimte te geven. Zo is woede niet gepast en wordt snel gelabeld als agressief en depressiviteit werd / wordt ook voor niet te lang getolereerd ( er wordt medicatie uitgeschreven ). Besef dat depressiviteit vanuit verlies voor een periode gezond is, noodzakelijk en hoort bij de rouw.
Psychedelische Plant Spirit Processen helpen bij heling in alle lagen van ons fysieke en emotionele lichaam. Van traumatische ervaringen tot aan het verwerken van verlies.
Tijdens de ceremoniële processen, begeleid met gespecialiseerde begeleiding, krijg je prachtige en belangrijke inzichten en antwoorden vanuit de core wond. Daarom is het zo belangrijk om alles te willen voelen, niet louter hetgeen wat je wilt.
Het gevolg van overgave aan jezelf zijn de cadeaus; het ontdekken van je eigen kracht, talenten en het nastreven van verlangens.
Als mens ben je creatief met oneindige mogelijkheden, maar creativiteit stroomt pas wanneer alle kanalen schoon zijn en blijven.
Tot slot; Het proces van sterven is voor velen een angstig thema, er wordt iets aangeraakt wat ieder mens voelt, namelijk; de dood, de overgang met vraagtekens. En daar blijft men liever vandaan. Deze vorm van weerstand kan je weerleggen in de woorden van Woody Allen, sprekend voor het gros van de mensheid; “ I’m not afraid of dying, I just don’t want to be there when it happens ”.
Realiseer dat we door het wegkijken en niet willen rouwen, tekort doen aan dit eerlijke proces wat ieder verdient op zijn eigen manier en tijd. Het is uiteindelijk een afronding, een mooie strik op een leven. Of het nu om een eigen stervensbed gaat of in rouw als nabestaande en geliefde.
Understanding someones suffering is the best gift you can give another person. Understanding is love’s other name. If. You don’t understand, you can’t love. – Thich Nhat Hanh
Wil je weten wat een psychedelische plant spirit proces voor jou kan betekenen? Lees meer informatie op deze site of stuur een mail naar info@revermannshares.nl . Er wordt een vrijblijvend telefoongesprek ingepland.
Lieve groet,
Carlijn
